De vooruitgang van het internet lijkt ons weer terug te brengen naar de Middeleeuwen. De schandpaal is nu alleen geen houten stellage maar een digitale variant. Rotte tomaten en eieren zijn daarbij vervangen door likes en comments.
Recent heeft een zeker incassobureau aangekondigd beelden van wanbetalers op www.youtube.nl te plaatsen. Een factuur vergeten te betalen en vervolgens verschijnt er een filmpje over uw wanbetaling op internet. Ik hoor het u denken: “Kan dat zomaar? Schande!” Ik kan u enigszins geruststellen. Niet alles is toegestaan. Publicaties kunnen onrechtmatig zijn, waardoor degene die heeft gepubliceerd aansprakelijk wordt voor de schade. Bij een bedrijf kan dit bijvoorbeeld grote schade tot gevolg hebben.
Wanneer is een publicatie onrechtmatig? Dit moet per geval worden beoordeeld aan de hand van een belangenafweging. Hierin staat het belang van uitingsvrijheidtegen het belang om beschermd te worden tegen negatieve publicaties. Daarbij weegt mee wat de concrete inhoud is van de beschuldiging, wat de ernst is van de gevolgen hiervan en of de beschuldiging als een feit of een mening gepubliceerd is. Indien het als feit wordt gepresenteerd worden hogere eisen gesteld aan de onderbouwing en het toepassen van hoor en wederhoor. Ook wordt gekeken naar het maatschappelijk belang om de eventuele misstand aan de kaak te stellen en of er ook alternatieven zijn om het beoogde doel te bereiken.
Terug naar de digitale incasso schandpaal. Een dergelijke vergaande beschuldiging zal niet zomaar mogen worden gepubliceerd. Er kan mogelijk een maatschappelijk belang zijn om anderen te waarschuwen tegen notoire wanbetalers. Er zal wel sluitend bewijs aanwezig moeten zijn dat er sprake is van wanbetaling. Verder zijn er alternatieve mogelijkheden voor incasso, die wellicht eerst moeten worden geprobeerd. Het lijkt voorts redelijk dat de beschuldigde gelegenheid krijgt om zijn verhaal te vertellen. Het in beeld brengen van een persoon betreft overigens een schending van het portretrecht, zodat de persoon in principe onherkenbaar dient te worden gemaakt.
Of een publicatie onrechtmatig is hangt dus af van de concrete omstandigheden. Is er sprake van een onrechtmatige publicatie dan kan een procedure worden gestart om de publicatie te laten verwijderen. Daarbij kan ook oplegging van een dwangsom en vergoeding van schade worden gevorderd.
De schandpaal is terug, maar als puntje bij paaltje komt zal deze niet snel gebruikt mogen worden. Laat u dus niet zomaar aan de digitale schandpaal nagelen.
